woensdag 26 september 2012

Beleefd aanbevelend: een fotoverslag

De koffie vooraf
Burgemeester Schollema overhandigt het boek
Jan Kruijer zou, nadat hij het boek gekregen had, nog veel mooie herinneringen ophalen. Dat deed hij niet alleen aan zijn grootvader, maar ook aan zijn discussies met Meindert Schollema toen deze nog wethouder in Loppersum was. De middag was dus om meer dan één reden een mooie reünie.

Rondwandeling in Winschoten langs het werk van Kruijer en Visker. Marianne Kruijswijk, die het onderzoek deed naar de bouwperiode in Winschoten, geeft een toelichting. 

Kijken bij een van de panden die goed past binnen de Amsterdamse School. Jikke van der Spek, de kunsthistorica die de panden heeft beschreven, geeft een toelichting. 


Ter afsluiting een mooie borrel, aangeboden door het Kapiteinshuis.http://www.kapiteinshuis.nl/ 

En dit is het dan...... Te koop bij de boekwinkel voor 16,50 of te bestellen bij Inboekvorm in Assen.

vrijdag 21 september 2012

Fabrieken 2


Een andere fabriek die Kruijer bouwde, samen met Klaas Visker, stond in Winschoten bij de haven. Intussen is het gebouw afgebroken. Het gaat hier om de meubelfabriek van A.L. Bos en anderen. Het is een groot pand met veel beton: Jan Kruijer doet zijn naam van Jan Beton eer aan. Er moet ook een behoorlijk aantal machines een plaats krijgen volgens de staat op de tekening.

In de lijmerij komt een lijmtang een lijmopberger een lijmkoker en een pers. Verder is er een slijpmachine, een freesmachine, een boormachine, een zaagslijpmachine, een cirkelzaag en zo nog een aantal machines, samen goed voor 73,5 PK. Het zal een behoorlijk lawaai zijn geweest in de fabriek, toen het werk er eenmaal begonnen was.

Achter het schippersechtpaar op deze foto, is de Winschoter Meubelindustrie te zien. In de volksmond was dit 'Meubeltje Bos'.
De fabriek begon in 1933. In september van dat jaar stond een advertentie in het Nieuwsblad van het Noorden voor politoerders en meubelmakers. Vijf jaar later brak er een staking uit. De arbeiders hadden eisen van loonsverhoging en de arbeidsomstandigheden. Na een paar dagen kwam een van de direkteurs met een compromis. De arbeiders accepteerden het en gingen weer aan het werk. In november van hetzelfde jaar zetten Kruijer en Visker een advertentie voor de aanbesteding van de verbouwing.

In 1962 haalde de fabriek opnieuw de krant omdat er brand uitbrak in één van de spuitkabines. De schade bedroeg enkele honderdduizenden guldens.


En dan is er in 1975 een berichtje in de Limburger dat de meubelfabriek gaat sluiten. Iets meer dan veertig jaar deed heeft het gebouw van Kruijer en Visker dienst gedaan.

Fabrieken

Een aantal malen kreeg Jan Kruijer de opdracht om fabrieken te bouwen. De werkgroep heeft besloten die gebouwen niet in het boek Beleefd aanbevelend op te nemen. De argumenten hiervoor hebben we gegeven in de inleiding van het boek. Ruud Ugen en Gerrit Dopper, die alle foto's hebben gemaakt voor het boek, hebben de fabrieksgebouwen die er nog staan wel vastgelegd. Een aantal van de de foto's   plaatsen we hier om te laten zien dat het opnemen van fabrieken in het boek geen goed idee was.

.  
Hier is aan de zijkanten van de voorgevel aan de Cereswijk nog wel elementen te zien van de  Amsterdamse School, vooral de dwars liggende stukken beton. Ook is duidelijk dat er wel veel is verbouwd door de jaren heen. Het is dan ook moeilijk te zeggen welk deel nu nog echt door Jan Kruijer is ontworpen en gebouwd. 

Aan deze foto is te zien dat er altijd veranderingen zijn aan een fabrieksgebouw. Rechts achter de boom een moderne garagedeur. Het middenstuk is vermoedelijk van net na de Tweede Wereldoorlog. Economische ontwikkelingen, maar ook de ontwikkelingen in ARBOwetgeving stellen steeds andere eisen aan een gebouw. Daardoor veranderen ze snel en verdwijnt soms het zicht op de oorspronkelijke bouw.



Hier is bij het mestelwerk rond de deur en het trasraam goed te zien dat het pand oorspronkelijk is gebouwd in de jaren  voor de Tweede Wereldoorlog. De dubbele deuren in de foto boven hebben een vergelijkbare uitstraling al die van de Katholieke School aan de Stuutstraat in Nieuwe Pekela. 
Om uit te zoeken welk deel van deze fabriek door Kruijer is gebouwd, is veel onderzoek nodig. Het deel dat op deze foto te zien is, stamt vermoedelijk uit de periode na de Tweede Wereldoorlog. In ieder geval is duidelijk dat van het oorspronkelijk ontwerp weinig is te zien.




woensdag 19 september 2012

Tot in de details


Jan Kruijer was een architect die heel degelijk bouwde. Hij kreeg niet voor niets de bijnaam Jan Beton. Hij combineerde dit degelijkheid met een oog voor detail. In het boek Beleefd aanbevelend,waar dit blog bij hoort, zijn daar veel voorbeelden van te zien. Toch wil ik er hier nog iets aan toevoegen. De manier waarop hij speelde met baksteen past erg in de tijd. Hij gebruikte allerlei verschillend metselverbanden om de geven een bijzonder en speels uiterlijk te geven. Hiervan een paar voorbeelden.